Hệ thống kiến thức trong tâm về Xác định vấn đề nghị luận theo CTGDPT 2018
Ví dụ 1:
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
(1) Thái độ sống tích cực chính là chìa khóa của hạnh phúc mà qua đó bạn nhìn cuộc đời tốt hay xấu, đưa đến cho bạn những cách nhìn nhận và giải quyết vấn đề khác nhau. Nếu người có thái độ tích cực nhìn cuộc sống bằng lăng kính lạc quan, màu sắc rực rỡ, thì người tiêu cực lại chỉ thấy một màu xám xịt, ảm đạm mà thôi.
(2)Thái độ sống tích cực còn giúp ta nhìn được những cơ hội trong khó khăn cũng như không cảm thấy khó chịu, than trách cuộc sống. Ngoài ra, thái độ sống tích cực còn có thể giúp cho chúng ta cảm thấy yêu đời, yêu cuộc sống và biết quan tâm những người xung quanh hơn.
(Mac Anderson, Điều kì diệu của thái độ sống, NXB Tổng Hợp TP.HCM, năm 2 016, tr.17)
Vấn đề chính được bàn luận trong văn bản trên là gì?
Lời giải:
- Đọc lướt văn bản, nắm được ý chính liên quan đến thái độ sống tích cực => Loại đáp án “Thái độ sống của con người” (quá rộng)
- Đọc kĩ văn bản, học sinh nhận ra văn bản nói về những ảnh hưởng tốt của lối sống tích cực => Loại trừ đáp án “Mặt trái của thái độ sống tích cực”.
- Đọc kĩ nội dung lần nữa và chọn đáp án “Vai trò của lối sống tích cực”, bởi văn bản đưa ra những ảnh hưởng tích cực- vai trò của lối sống tích cực.
Ví dụ 2:
Đọc ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:
“Tài sản quý giá nhất của cuộc sống này chính là thời gian.
“Vậy chính xác thì chiếc đồng hồ bấm giờ bằng vàng sáng loáng ấy đại diện cho điều gì?”
“Nó tượng trưng cho tài sản quan trọng nhất của chúng ta – thời gian."
“Thế còn suy nghĩ tích cực, việc thiết lập mục tiêu và làm chủ bản thân thì sao?"
“Tất cả những điều đó đều vô nghĩa nếu không có thời gian. Khoảng sáu tháng sau khi tĩnh tâm trong khu rừng ở Sivana – ngôi nhà tạm trú của tôi – một trong những nhà hiền triết đã đến thăm căn lều hoa hồng trong lúc tôi đang học. Tên cô ấy là Divea.... "Divea lấy ra một vật từ trong chiếc túi bằng vải thô của cô và đưa nó cho tôi. Món quà được gói trong một loại giấy thơm mà tôi không bao giờ nghĩ mình có thể thấy ở nơi xa xôi hẻo lánh ấy. Đó là một chiếc đồng hồ cát cỡ nhỏ được làm từ thủy tinh và một mảnh gỗ đàn hương. Divea còn nói rằng mỗi nhà hiền triết đều từng được nhận dụng cụ này khi còn nhỏ. Mặc dù chúng tôi chẳng có tài sản gì và sống hết sức giản dị, thuần khiết, chúng tôi vẫn rất trân trọng thời gian và ý thức rằng nó đang trôi qua. Những chiếc đồng hồ cát bé nhỏ này là lời nhắc nhở về sự chết, cũng như tầm quan trọng của việc sống những ngày trọn vẹn và hiệu quả trên con đường tiến đến mục đích đời mình.”
“Tất cả họ đều hiểu tầm quan trọng của thời gian. Mỗi người trong số họ đã phát triển được thứ mà tôi gọi là ý thức về thời gian". Anh thấy đó, tôi đã học được rằng thời gian trôi qua kẽ tay chúng ta như những hạt cát, không bao giờ quay trở lại. Những ai sử dụng thời gian một cách khôn ngoan ngay từ khi còn trẻ sẽ được hưởng cuộc sống giàu có, phong phú và mãn nguyện. Những người chưa biết về nguyên tắc “làm chủ thời gian là làm chủ được cuộc đời” sẽ không bao giờ nhận ra tiềm năng to lớn trong con người họ. Thời gian chính là vị thần công lý vĩ đại. Bất luận chúng ta thuộc tầng lớp nào trong xã hội, dù sống ở Texas hay Tokyo, chúng ta cũng đều có hai mươi bốn giờ trong một ngày như nhau. Điều tạo nên sự khác biệt giữa những người có cuộc sống phi thường và những người có cuộc sống bình thường chính là cách họ sử dụng khoảng thời gian ấy."
(Trích" Vị tu sĩ bán chiếc Ferrari – Hành trình tìm về sức mạnh vô biên" (Theo First News)
Vấn đề chính được bàn luận trong văn bản trên là gì?
Lời giải:
- Đọc câu chủ đề: “Tài sản quý giá nhất của cuộc sống này chính là thời gian. -> “Tầm quan trọng của thời gian và cách sử dụng thời gian hiệu quả” đúng
- Đọc lướt văn bản, nắm được ý chính liên quan đến tầm quan trọng của thời gian -> Loại trừ phương án còn lại (quá hẹp, chỉ được nhắc đến sơ qua trong bài, không bao quát được nội dung đoạn văn)
- Đọc kĩ nội dung lần nữa và khẳng định lựa chọn trên, bởi văn bản đưa ra tầm quan trọng của thời gian và cách sử dụng thời gian hiệu quả
Học đi đôi với hành, luyện tập hàng ngày để trở nên thông thái
Luyện tập ngay