Website Logo

Hệ thống kiến thức trong tâm về Xác định thông tin không có trong đoạn trích theo CTGDPT 2018

Ví dụ 1:

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Các loài động vật sống dưới nước có những chiến thuật tự vệ khác nhau. Trong các rặng san hô của vùng biển nhiệt đới, có loài cá có vẻ ngoài như một trái bóng. Bình thường, chúng chỉ to bằng bàn tay con người. Nhưng trong cơ thể chúng có một túi khí nhỏ, khi gặp kẻ thù, trong nháy mắt, túi khi phình to như một trái bóng. Lúc này, thể tích toàn thân của chúng tăng lên gấp 20 lần, đủ để các con cả lớn không nuốt nổi. Còn cả nóc gai có bề ngoài giống với cả nóc thường, chỉ có điều, ngoài da của chúng có rất nhiều gai nhọn. Khi bị tấn công, cá nóc gai nhanh chóng hớp vài ngụm không khí hoặc nước vào bụng, mình chúng phồng to và những chiếc gai nhọn lúc này sẽ dựng đứng lên tua tủa như lông nhím đủ để kẻ thù phải e ngại, lùi bước. Một số loài động vật khác còn học được "phép phân thân". Điển hình trong số này là loài hải sâm và loài cua. Khi bị tấn công, hải sâm nhanh chóng đấy toàn bộ phần nội tạng vừa dài vừa dính ra khỏi cơ thể, bản thân chúng thì nhờ vào lực phản hồi để bần mình ra xa, trốn thoát. Sau khi bị mất cơ quan nội tạng, tính mạng của chúng không hề bị nguy hiểm. Chỉ sau 50 ngày, chúng lại tái sinh cơ quan nội tạng mới. Loài của cũng vậy, khi gặp nguy hiểm, chúng cũng nhanh chóng tự ngắt cùng hoặc chân để đánh lừa con mồi và bảo toàn mạng sống. Những cơ quan này sau đó sẽ lại tái sinh.

(Trần Thuật Bành - Trần Thiện Dư, Bí ẩn sinh tồn ở sinh vật, NXB Thanh niên, 2 003, trang 185-187)

Theo đoạn trích, ý nào sau đây KHÔNG nói đến cách thức để tự vệ của một số loài động vật sống dưới nước?

Câu trả lời
  • Bản mình ra xa để trốn thoát
  • Những chiếc gai nhọn dựng đứng lên tua tủa
  • Đánh lửa con mồi
  • Làm cho thể tích cơ thể to lên

Lời giải:

Bước 1: Đọc kĩ câu hỏi và xác định nội dung, tư tưởng.

Trong câu hỏi này, ta cần đọc và xác định được từ khoá đánh đầu nội dung là "cách thức để tự vệ của một số loài động vật sống dưới nước".

Bước 2: Đọc các phương án và ghi nhớ nhanh những thông tin trong các phương án.

Bước 3: Tìm những ý xuất hiện trong đoạn trích bằng phương pháp scanning (đọc quét)

Các ý xuất hiện trong đoạn trích:

+ “Lúc này, thể tích toàn thân của chúng tăng lên gấp 20 lần, đủ để các con cá lớn không nuốt nổi." → phương án “Làm cho thể tích cơ thể to lên”.

+ “Khi bị tấn công, cá nóc gai những chiếc gai nhọn lúc này sẽ dựng đứng lên tua tủa như lông nhím đủ để kẻ thủ phải e ngại, lùi bước” → phương án “Những chiếc gai nhọn dựng đứng lên tua tủa”.

+ “Khi bị tấn công, hải sâm nhanh chóng... bắn mình ra xa, trốn thoát.” → phương án “Bản mình ra xa để trốn thoát”.

→ Cả ba ý này đều thể hiện “cách thức để tự vệ của một số loài động vật sống dưới nước".

+ “Loài cua cũng vậy, khi gặp nguy hiểm, chúng cũng nhanh chóng tự ngắt cảng hoặc chân để đánh lừa con mồi và bảo toàn mạng sống." - phương án “Đánh lửa con mồi”.

+ Tuy nhiên, "đánh lừa con mồi" không phải là "cách thức để tự vệ" mà cua sử dụng để tự vệ. Cách thức tự vệ phải là "nhanh chóng tự ngắt càng hoặc chân" còn "đánh lửa con mồi” là mục đích của cách thức tự vệ đó.

Bước 4: Xác định Ý KHÔNG được nói đến trong đoạn trích.

“Đánh lửa con mồi.” là đáp án chính xác.

Ví dụ 2:

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

Không chỉ Đồng bằng sông Cửu Long mà còn rất nhiều khu vực ven biển khác trên thế giới đang phải đối diện với hệ quả của hiện tượng ấm lên toàn cầu. Một trong những tác động có tính lâu dài và quy mô rộng lớn của biến đổi khí hậu là hiện tượng nước biển dâng. Làm thế nào để con người thích ứng một cách có hiệu quả là một trong những bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI.

[...]

Lời kết

Trong dài hạn, mực nước biển trung bình toàn cầu liên tục thay đổi. Thời xa xưa, có giai đoạn mực nước biển thấp hơn ngày nay đến vài trăm mét với tốc độ tăng thường rất chậm. Tuy nhiên, sự ra đời của các cuộc cách mạng công nghiệp đã khiến cho Trái Đất ấm dần lên. Kéo theo đó là mực nước biển toàn cầu bắt đầu tăng với tốc độ ngày càng nhanh hơn do nhiều nguyên nhân khác nhau: băng tan, dãn nở của nước và các thay đổi trong hệ thống khí hậu Trái Đất. Các đo đạc khoa học từ các trạm thuỷ triều và ảnh vệ tỉnh đã chỉ ra tốc độ dâng của nước biển do biến đổi khí hậu chừng 3 mi-li-mét một năm với gia tốc dương. Dự kiến vào cuối thế kỉ tới, mực nước biển sẽ tăng lên trong khoảng 35 - 85 xăng-ti-mét, gây thiệt hại cho kinh tế toàn cầu hàng ngàn tỷ đô la Mỹ với nhiều hệ luỵ về phát triển. Tìm giải pháp thích ứng một cách hiệu quả là một trong những bài toán khó nhất mà loài người chúng ta cần hợp tác giải quyết trong thế kỷ này.

(Theo Lưu Quang Hưng, tiasang.com.vn, 25-3-2 022)

Theo đoạn trích, ý nào sau đây KHÔNG đúng về hiện tượng nước biển dâng?

Câu trả lời
  • Hiện tượng nước biển dâng có liên quan đến hiện tượng ấm lên toàn cầu
  • Nước biển đã từng có thời điểm thấp hơn hiện nay hàng trăm mét
  • Mực nước biển hiện nay đã ổn định và không còn tăng lên
  • Sự gia tăng của mực nước biển có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu

Lời giải:

Bước 1: Đọc kĩ câu hỏi và xác định nội dung, tư tưởng.

Bước 2: Đọc các phương án và ghi nhớ nhanh những thông tin trong các phương án.

Bước 3: Tìm những ý xuất hiện trong đoạn trích bằng phương pháp scanning (đọc quét)

Các ý xuất hiện trong đoạn trích:

+ Trích dẫn: "Một trong những tác động có tính lâu dài và quy mô rộng lớn của biến đổi khí hậu là hiện tượng nước biển dâng."

→ Phương án “Hiện tượng nước biển dâng có liên quan đến hiện tượng ấm lên toàn cầu” đúng, vì đoạn trích khẳng định nước biển dâng là hậu quả của biến đổi khí hậu và hiện tượng ấm lên toàn cầu.

+ Trích dẫn: "Thời xa xưa, có giai đoạn mực nước biển thấp hơn ngày nay đến vài trăm mét với tốc độ tăng thường rất chậm."

→ Phương án “Nước biển đã từng có thời điểm thấp hơn hiện nay hàng trăm mét” đúng, vì đoạn trích cho biết nước biển từng thấp hơn hiện tại hàng trăm mét.

+ Trích dẫn: "Dự kiến vào cuối thế kỉ tới, mực nước biển sẽ tăng lên trong khoảng 35 - 85 xăng-ti-mét, gây thiệt hại cho kinh tế toàn cầu hàng ngàn tỷ đô la Mỹ với nhiều hệ luỵ về phát triển."

→ Phương án “Sự gia tăng của mực nước biển có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu” đúng, vì đoạn trích nói rõ rằng sự gia tăng mực nước biển có thể gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu.

Bước 4: Xác định Ý KHÔNG được nói đến trong đoạn trích.

+ Đoạn trích nói rằng mực nước biển vẫn đang tăng và chưa ổn định. Trích dẫn: "Các đo đạc khoa học từ các trạm thuỷ triều và ảnh vệ tinh đã chỉ ra tốc độ dâng của nước biển do biến đổi khí hậu chừng 3 mi-li-mét một năm với gia tốc dương."

→ Phương án “Mực nước biển hiện nay đã ổn định và không còn tăng lên”: Sai, vì mực nước biển vẫn đang tiếp tục tăng, không hề ổn định.

Học đi đôi với hành, luyện tập hàng ngày để trở nên thông thái

Luyện tập ngay