Tỉ lệ bản đồ và ứng dụng

1) Giới thiệu về tỉ lệ bản đồ

- Tỉ lệ bản đồ  là tỉ giữa độ dài đo được trên bản đồ và độ dài thật đo được trên thực tế.

- Tỉ lệ bản đồ có thể viết được dưới dạng một phân số có tử số là 1.

Ví dụ:10 0001​;5001​;1 000 0001​;.... 

Ví dụ: Hình ảnh bản đồ nước Việt Nam

Ở góc phía dưới bên trái của một bản đồ nước Việt Nam có ghi:

“Tỉ lệ 1 : 10 000 000”.

Tỉ lệ 1 : 10 000 000 hay cho biết khoảng cách thực tế đã được vẽ thu nhỏ lại 10 000 000 lần.

Chẳng hạn: Độ dài 1 cm trên bản đồ ứng với độ dài thật là 10 000 000 cm hay 100 km.

2) Tìm độ dài trên bản đồ khi biết độ dài thật và tỉ lệ bản đồ

- Cách làm:

+ Đổi độ dài thật về cùng đơn vị đo với chiều dài thu nhỏ trên bản đồ cần tìm.

+ Lấy độ dài thật vừa đổi chia cho mẫu số của tỉ lệ bản đồ.

Ví dụ: Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên thực tế là 30 m. Hỏi trên bản đồ tỉ lệ 1 : 500, khoảng cách đó dài bao nhiêu xăng-ti-mét?

Giải

Đổi 30m=3 000cm .

Khoảng cách giữa hai điểm A và B trên bản đồ là:

  3 000:500=6(cm)  

Đáp số:  6cm .

3) Tìm độ dài thật khi biết tỉ lệ bản đồ và độ dài trên bản đồ.

- Cách làm:

+ Lấy độ dài thu nhỏ trên bản đồ nhân với mẫu số tỉ lệ bản đồ.

+ Đổi về đơn vị đo cần tìm.

Ví dụ: Trên một bản đồ có tỉ lệ 1 : 2 000 000, quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên đo được 41 mm. Tìm độ dài thật của quãng đường từ Hà Nội – Thái Nguyên.

Giải

Độ dài thật của quãng đường Hà Nội – Thái Nguyên là:

  41×2 000 000=82 000 000 (mm)

  82 000 000mm=82km  

Đáp số: 82km .

4) Tìm tỉ lệ bản đồ khi biết độ dài thật và độ dài trên bản đồ

- Cách làm:

+ Đổi các độ dài về cùng đơn vị đo.

+ Lấy độ dài thu nhỏ trên bản đồ chia cho độ dài thực tế.

Ví dụ: Tính tỉ lệ bản đồ biết 2 cm trên bản đồ tương ứng với 200 m ngoài thực tế.

Bài giải

Đổi: 200m=20 000cm  

Tỉ lệ bản đồ là:

  2:20 000=1:10 000  

Đáp số: 1:10 000