1. Ví dụ minh hoạ: Phương pháp xử lý văn bản truyện

Ví dụ 1:

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi

... Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tý. Hắn sợ rượu cũng như những người ốm sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy... Chao ôi là buồn!

....Hắn nôn nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm.

(Chí Phèo - Nam Cao)

Chủ đề của đoạn trích trên là gì?

Câu trả lời
  • Tâm trạng của Chí Phèo sau khi tỉnh dậy sau cơn say
  • Sự thay đổi tốt đẹp của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
  • Niềm vui của Chí Phèo vì đã tỉnh rượu
  • Mơ ước của Chí Phèo về một gia đình êm ấm, hạnh phúc

Lời giải:

Bước 1: Đọc văn bản và xác định từ khóa: Nhân vật “hắn” – Chí Phèo đang thực hiện một chuỗi các hành động như bị cảm lạnh, nôn mửa nên tỉnh rượu, nhận thức về cuộc sống xung quanh, nhận thức về bản thân.

Bước 2: Xác định nội dung chính: Từ các từ khóa trên ta nhận thấy đoạn trích mô tả lại tâm trạng của Chí Phèo sau khi tỉnh dậy sau cơn say.

Ví dụ 2:

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi

“Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân. Tôi đã nhìn say sưa làn mây mùa xuân bay trên Sông Đà, tôi đã xuyên qua đám mây mùa thu mà nhìn xuống dòng nước Sông Đà. Mùa xuân dòng xanh ngọc bích, chứ nước Sông Đà không xanh màu xanh canh hến của Sông Gâm, Sông Lô. Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về.”

(Người lái đò Sông Đà - Nguyễn Tuân)

Nội dung chính của đoạn trích trên là gì?

Câu trả lời
  • Sự ảm đạm, cô liêu của núi rừng Tây Bắc
  • Vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của con sông Đà
  • Thiên nhiên bốn mùa ở Tây Bắc
  • Nỗi nhớ con sông Đà của tác giả

Lời giải:

Bước 1: Đọc văn bản và xác định từ khóa: Đoạn trích với biện pháp so sánh: “như một áng tóc trữ tình”, các từ ngữ, hình ảnh miêu tả thiên nhiên đẹp đẽ, tươi sáng, thơ mộng: “đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây, “làn mây mùa xuân”, “xanh ngọc bích”, …

Bước 2: Xác định nội dung chính: Từ các từ khóa trên ta nhận thấy đoạn trích mô tả vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của con sông Đà.

2. Luyện tập củng cố: Phương pháp xử lý văn bản truyện

Học đi đôi với hành, luyện tập hàng ngày để trở nên thông thái

Luyện tập ngay

3. Các đơn vị kiến thức cùng chuyên đề