1. Ví dụ minh hoạ: Diễn dịch, qui nạp, tổng-phân-hợp
Ví dụ 1:
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
“Công cuộc bảo vệ nền độc lập dân tộc, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ hiện nay đòi hỏi chúng ta phải có một sức mạnh nội lực đủ để đương đầu với bất kì thử thách nào, bất kì thế lực nào, nội lực phải được hiểu bao gồm cả sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ được độc lập dân tộc, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ khi chúng ta phát huy được cao độ sự tổng hợp của cả hai nguồn sức mạnh đó. Sức mạnh tinh thần đó là chủ nghĩa yêu nước được kết tinh từ tình yêu quê hương đất nước; là tình yêu đồng bào với tinh thần “người trong một nước phải thương nhau cùng”; là lòng tự hào về lịch sử vẻ vang và nền văn hóa dân tộc (…); là tinh thần độc lập dân tộc – mục tiêu tối thượng và nghĩa vụ thiêng liêng của mọi thế hệ người Việt nam; là ý thức sâu sắc về chủ quyền quốc gia và kiên quyết bảo vệ vững chắc chủ quyền đó (…); là niềm tự tôn, tự hào dân tộc ngàn năm văn hiến…
(Vũ Văn Quân – Cuộc trường chinh giữ nước – từ truyền thống đến hiện đại – Báo QĐND, ngày 09/02/2 015).
Đoạn văn trên được trình bày theo cách nào?
Lời giải:
- Câu khái quát / Câu chủ đề: “Công cuộc bảo vệ nền độc lập dân tộc, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ hiện nay đòi hỏi chúng ta phải có một sức mạnh nội lực đủ để đương đầu với bất kì thử thách nào, bất kì thế lực nào, nội lực phải được hiểu bao gồm cả sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần” nằm ở vị trí đầu đoạn.
Ví dụ 2:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi
“Bạn có biết tạp âm có thể đem đến những nguy hiểm gì cho cuộc sống của chúng ta không? Trong thời kỳ chiến tranh thế giới lần thứ hai, một số quốc gia đã sử dụng tạp âm để tra tấn tù binh, họ dùng loa phóng thanh có âm lượng lớn chĩa về phía gián điệp của nước đối địch, khi người nghe không thể chịu đựng được nữa, bắt đầu xuất hiện trạng thái khó chịu, suy nghĩ khó khăn, đau tim, và các hiện tượng khác thì nhân cơ hội đấy mà người thẩm vấn có thể khai thác được thông tin tình báo. Khi âm thanh vượt quá 130 dexiben (dB), kẻ bị hành hình sẽ thấy mồ hôi chảy ròng rã, toàn thân co giật, gào thét, thậm chí có người không chịu đựng được phải đập đầu tự vẫn, hoặc bị rách màng tai hay hôn mê bất tỉnh. Rất nhiều tù binh sau khi bị tra tấn xong đều nói: thà bị bắn chết chứ không thể chịu được lại bị tra tấn bằng tạp âm một lần nữa.Thực ra, ở Trung Quốc vào thời cổ đại cũng có cách tra tấn tương tự như vậy, gọi là "chuông hành quyết". Đó là cho tù nhân đứng vào bên trong chiếc chuông, sau đó ở bên ngoài gõ, dùng tạp âm giết chết phạm nhân.”
(Phi Lan Hội, Khám phá khoa học Vật lí lí thú, NXB Bách khoa Hà Nội, 2 017, tr26 -27)
Đoạn văn trên được trình bày theo cách nào?
Lời giải:
2. Luyện tập củng cố: Diễn dịch, qui nạp, tổng-phân-hợp
Học đi đôi với hành, luyện tập hàng ngày để trở nên thông thái
Luyện tập ngay